nowrotek zdzisław

> PRZECZYTAJ KSIĄŻKĘ


> PRZEGLĄDAJ SŁOWNIK


< ZOBACZ SZCZEGÓŁY OKŁADKI



S T E L A
słownik gwarowy czechowicki
i rozmowy o tożsamości

500 stron tekstu, 100 fotografii

Autor: Zdzisław Nowrotek
nowrotek@interia.pl


Poznawanie nowej książki, zanurzanie się w świecie myśli i nastrojów kreowanych przez autora, dla wielu z nas stanowi niepowtarzalne przeżycie. Tym większe, kiedy wiemy, że narracja dotyka spraw nam bliskich, naszego otoczenia, naszej małej ojczyzny.
Proponowane opracowanie zawiera dwa korespondujące ze sobą tematycznie komponenty. Pierwszym jest słownik dokumentujący gwarę mieszkańców rejonu czechowickiego wraz z bogatym zbiorem zwrotów i frazeologizmów, tekstami pisanymi gwarą oraz rozdziałem teoretycznym. Północno-wschodnia odmiana gwary cieszyńskiej dialektu śląskiego, używana w okolicach Czechowicach-Dziedzicach i okolicy, jest w słowniku reprezentowana przez ok. 3000 haseł, 900 odniesień do źródeł etymologicznych, 300 frazeologizmów oraz ok. 700 zdań z żywej gwarowej mowy. Zredagowanie słownika gwarowego w czasie, gdy gwary gwałtownie zanikają, jest ostatnią szansą ich udokumentowania. Świadomość tę mieli również inni autorzy, bowiem większość słowników gwar śląskich powstało po roku 2000.
W drugim komponencie książki poruszone zostały kwestie tożsamościowe małej ojczyzny i regionu. Czy nasi przodkowie byli tu od zawsze, a może skądś przybyli? Czy mamy coś wspólnego z plemieniem Gołęszyców, z ludnością z Opolszczyzny, a może z Morawianami, Niemcami i Austriakami, Wołochami? Jak przedstawia się nasze bezpośrednie sąsiedztwo językowe i kulturowe, co pod tym względem zawdzięczamy naszym sąsiadom, a co oni nam? Ile jest Śląska w Pszczyńskiem, ile Małopolski za Białką, czy zaraz za Bielskiem mieszkają górale? Co jest faktem, a co stereotypem? Co jest prawdą, co mitem, wytworem rynku i popkultury lub poglądem życzeniowym? Autor stara się odpowiedzieć na te pytania, a także na wiele innych, głosem nie tylko swoim, lecz przede wszystkim głosami badaczy publikujących kiedyś i dziś. Zgromadzona na 500 stronach wiedza oparta została na wielu udokumentowanych źródłach, zawiera ponad 500 przypisów, wykorzystuje 200 publikacji historycznych, językoznawczych, dialektologicznych i etnograficznych, sięga do pamięci ponad 60 terenowych informatorów.
W książce zamieszczono setkę fotografii, które przedstawiają lokalne i regionalne zabytki, naszą wspólną, wartościową materialną spuściznę.
Ukazanie się publikacji Stela w czasie debaty i prac nad regionalnym językiem śląskim może być swoistym głosem w dyskusji o języku, kulturze i tożsamości mieszkańców, idący z tej części Śląska.

Część słownikowa powstała w oparciu o współpracę z Kamilem Czaińskim, językoznawcą z Instytutu Slawistyki PAN.













Errata (dotyczy wersji książkowej)
strona | ma być | jest:

6 , 167 | Słownik | Słowik
262 | legendą | legandą
288 | śląsko-małopolsko-wołoskiego | śląsko-małopolskiego-wołoskiego
347 | jedno | jedo
432| słońce | Słońce
475 | Ruptawy | Rutnawy