Idź do treści

Menu główne:

nowrotek zdzisław


Ligota dawnymi laty

książki wydane




Tu otworzysz i możesz pobrać tekst książki:


Ligota dawnymi laty
rok wydania 2018






Książka stanowi próbę rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń z historii miejscowości od zarania po XX wiek. Są tu rozdziały o charakterze dokumentalnym wraz

z podanymi źródłami ale także zbeletryzowane życiorysy wybitnych ludzi, którzy wpłynęli na losy i rozwój wsi. Ponadto przypomniane zostały miejscowe legendy, podania, bajki, powiarki, niektóre pisane gwarą. Pracę wieńczy spora kolekcja archiwalnych fotografii.





Stare i ciekawe

W południowej części województwa śląskiego, na zachód od Czechowic-Dziedzic, leży wieś Ligota. Wraz z Zabrzegiem i Bronowem wymienione miejscowości stanowią historyczną, administracyjną i kulturową wspólnotę. Każda z nich jest w znacznym stopniu rozpoznana i zbadana pod względem historycznym, w ostatnich latach powstało bowiem na ich temat szereg wartościowych książek i innych opracowań.
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie wybranych, ciekawych wydarzeń z historii Ligoty i bliskiego jej sąsiedztwa w przystępny sposób. Sąsiedztwa dlatego, że dana miejscowość nie żyje w oderwaniu, lecz na różne sposoby powiązana jest z otoczeniem poprzez np. dawnego feudalnego pana, wspólną parafię lub siedzibę władz, te same historyczne wydarzenia, zmiany przebiegu granic, wewnętrzne migracje itp. W odróżnieniu od wydanych już niezwykle cennych książek o Ligocie, niniejsza praca stara się zwrócić uwagę na osobliwości historyczne i ciekawostki, sensacyjne wątki, wyjątkowe życiorysy. Opisane są w niej mało znane wydarzenia, ujawnione nowe fakty lub znanym wypadkom przydane zostało inne, nowe spojrzenie. Książka ta nie aspiruje do publikacji naukowej, jednakże wszystkie podane tu nazwy, nazwiska i daty są autentyczne, a opisane zdarzenia miały swoje miejsce i zostały zaczerpnięte z wiarygodnych źródeł.
W rozdziale pierwszym, pośród autorskiej narracji, pojawiają się dialogi oraz zbeletryzowane partie tekstu, które ożywiają monotonię przekazu suchych informacji. Dlatego rozdział I, w którym przenika się historia i fikcja literacka, nosi nieprzypadkowo tytuł Między historią a fikcją.
Inny charakter ma rozdział drugi. Tutaj zgromadzone są miejscowe podania, legendy, baśnie, gadki. Są one spuścizną kulturową żyjącej tu społeczności. Część tekstów została oparta na materiałach zanotowanych przez zbieraczy legend, a część na opowieściach i przekazach najstarszych mieszkańców. W każdym przypadku zostały one rozwinięte i wzbogacone autorską wizją.
W rozdziale trzecim opisane zostały niektóre osobliwości regionu. Zawiera on kompendium wiedzy o miejscowości oraz ważny segment, jakim jest słownik wyrazów gwarowych tego regionu.
Ostatnia, czwarta część, zawiera zbiór zdjęć i skanów przedstawiających archiwalne dokumenty, stare fotografie, dawne przedmioty. Nie wszystkie obiekty tu zgromadzone posiadają wyczerpujący opis, gdyż wiedza o niektórych przedstawianych osobach i miejscach nie zachowała się. Jednakże z całą pewnością pochodzą z obszaru Ligoty lub ukazują ligocan i są cenną pamiątką ludzi i miejsc, dokumentem minionych czasów. Z kolei reprodukowane stare dokumenty niemiecko- i łacińskojęzyczne są przykładami źródeł, które czekają na swoich badaczy i interpretatorów. Jest tych dokumentów w archiwach kilku instytucji niemało.
Dobór tematów do książki nie jest kwestią przypadku. Jest on rezultatem wiedzy, którą udało się wydobyć ze źródeł archiwalnych, pamięci ludzkiej i istniejących opracowań. Nasuwa się przy okazji ważne pytanie: czego brak i co z historii Ligoty nie znalazło się w prezentowanej książce? Niestety wiele wydarzeń z dziejów miejscowości nie zostało spisanych i przez to zginęło w mrokach zapomnienia. Dotyczy to zarówno odległych stuleci, jak również czasów stosunkowo nieodległych. Przykładem może być działalność teatralna w Ligocie prowadzona od lat dwudziestych do sześćdziesiątych XX wieku. A była ona na przestrzeni tych kilku dekad wyjątkowo bogata. Nie udało się zebrać wystarczających informacji na ten temat. Wiadomo tylko, że amatorskie przedstawienia najpierw wystawiano przez Macierz Szkolną w ligockich gospodach, potem przez inne zespoły w Domu Katolickim (ludowym), a także w szkole. Były wystawiane sztuki: Karpaccy górale Józefa Korzeniowskiego, inscenizacje inspirowane prozą G. Morcinka, m.in. Historia o dzielnym młynarczyku i utopcu Matysku. Grano komedię Michała Bałuckiego Grube ryby oraz dzieła Walentego Krząszcza, który tworzył w pobliskim Międzyrzeczu, np. Halapacz i Halapaczka. Ligocki zespół teatralny występował ze swoim repertuarem również gościnnie w innych miejscowościach, m.in. Zabrzegu, Starym Bielsku, Bestwince. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. aktorami byli: Bolesław Bieńko, Franciszek Bieńko, Stanisław Bieńko, Emil Brzóska, Franciszek Brzóska, Małgorzata Brzóska, Weronika Brzóska, Grzegorz Gazda, Antoni Guzy, Ludwik Okolus, Katarzyna Rojczyk, Franciszek Sznepka i inni. Zespołem kierowało małżeństwo Nawalany.
Cezurą zdarzeń opisanych w niniejszej książce są lata pięćdziesiąte XX wieku. Wszystkie interesujące zagadnienia i tematy bardziej współczesne czekają na nowych autorów i kolejne opracowania.

profil | STELA, zwiastun ksiazki | książki wydane | zabytki architektury | slownik gwarowy | kontakt | Mapa witryny


Powrót do treści | Wróć do menu głównego